فرار مغزها پدیده‌ای است که طی دهه‌های اخیر به یکی از چالش‌های جدی کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران، تبدیل شده است. هر ساله شماری از دانش‌آموختگان ممتاز، پژوهشگران و نخبگان جوان به امید شرایط بهتر علمی، شغلی یا اجتماعی، کشور را ترک می‌کنند. این روند، نه تنها منجر به هدررفت سرمایه‌های انسانی و علمی کشور می‌شود، بلکه روند توسعه داخلی را نیز کند می‌کند.
دلایل این مهاجرت گسترده را می‌توان در نبود فرصت‌های برابر، مشکلات اقتصادی، نبود زیرساخت‌های تحقیقاتی، فضای بسته علمی و کمبود امنیت شغلی جست‌وجو کرد. اگرچه مهاجرت علمی در ذات خود می‌تواند فرصت‌آفرین باشد، اما زمانی که به صورت یک‌طرفه و بدون بازگشت باشد، تهدیدی جدی برای آینده علمی و فکری کشور محسوب می‌شود.
ضروری است که سیاست‌گذاران با اصلاح ساختارها، ارتقاء کیفیت زندگی نخبگان، حمایت مالی از پروژه‌های تحقیقاتی، و ایجاد فضای امن و انگیزشی، زمینه‌ساز بازگشت و ماندگاری استعدادها شوند. آینده کشور در گرو حفظ و بهره‌برداری صحیح از سرمایه‌های انسانی آن است.
